Kort Nieuws

Het lectoraat Zorg rond het Levenseinde van de Avans Hogeschool gaat onderzoek doen naar mogelijkheden om de palliatieve zorg voor mensen die zijn opgenomen in de Pompestichting te verbeteren. In de Pompestichting wordt langdurige forensisch psychiatrische zorg (LFPZ) verleend. Dit is een specialisme binnen de tbs met dwangverpleging.

Een deel van de tbs’ers zal in de instelling komen te overlijden. Vanwege de delicten die zij gepleegd hebben, hebben de professionals van de Pompestichting veel aandacht voor veiligheid. Dat betekent normaal gesproken dat zij een zekere afstand aannemen tot de patiënt. In de palliatieve fase zijn nabij zijn en lichamelijk contact echter van groot belang. Onderzoeker Wim Boluijt van het lectoraat start met een serie onderzoeken, die ertoe moeten leiden dat het personeel van de Pompestichting beter geëquipeerd raakt om zich goed te verhouden tot deze relatief nieuwe zorgsituatie.

Het lectoraat van Avans maakt zich sterk voor onderzoek naar mensen die niet goed passen in de maatschappelijke mainstream, en daardoor geen goede toegang hebben tot de palliatieve zorg voor het algemene publiek. Zo doet Avans ook onderzoek naar palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking en mensen met autisme.

Het eerste hulpmiddel van het project O2PZ om de aandacht voor palliatieve zorg in het onderwijs van verpleegkundigen en artsen te optimaliseren, is afgerond: het Onderwijsraamwerk palliatieve zorg 2.0.

Het raamwerk is een praktisch hulpmiddel voor onderwijsmakers om het onderwijs gericht te verbeteren. In het raamwerk staat duidelijk beschreven hoe het geoptimaliseerde zorgonderwijs over palliatieve zorg eruitziet op het mbo, hbo en wo(+). Per CanMeds-rol beschrijven de samenstellers van het raamwerk welke gedragsuitingen en competenties verwacht mogen worden. Het document vormt daarmee de basis voor de optimalisatieslag. Onderwijsmakers kunnen hun huidige onderwijs langs de meetlat van het raamwerk leggen en het bestaande onderwijs daardoor aanscherpen.

In het raamwerk worden diverse niveaus onderscheiden: van mbo-niveau 2 (helpende zorg en welzijn) tot wo-niveau 8 (geneeskundig specialist basis en gevorderd). De materialen zijn te downloaden via de website www.​o2pz.​nl. Een gedrukt exemplaar van het gehele raamwerk is op aanvraag beschikbaar.

De vereniging Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ Nederland) is er op korte termijn in geslaagd een opvolger te benoemen van directeur Fleur Imming, die vorig jaar september stopte: Carla Aalderink is per 1 februari de nieuwe directeur.

Tijdens het tweejaarlijkse Nationaal Congres Palliatieve Zorg – dat dit keer digitaal werd gehouden – zijn prijzen uitgereikt aan twee prominente palliatieve zorgpioniers: internist-oncoloog Alexander de Graeff (UMC Utrecht en hospice Demeter) kreeg de eerste Palliactief Award vanwege zijn inspanningen voor een scholing palliatieve zorg voor medisch specialisten en voor de ontwikkeling van richtlijnen palliatieve zorg, en Wim Jansen (beleidsmedewerker Palliactief en voormalig coördinator Netwerk Palliatieve Zorg) kreeg een prijs vanwege zijn enorme inzet voor de ontwikkeling van palliatieve zorg, onder andere in en voor de beroepsvereniging Palliactief. Jansen is vanaf het begin de drijvende kracht achter het Nationaal Congres.

Tijdens het Nationaal Congres van dit jaar werden ook de twee winnaars bekendgemaakt van de Jaarprijs Palliatieve Zorg, die het Expertisecentrum Palliatieve Zorg van Amsterdam UMC jaarlijks uitreikt. De prijs voor het beste Nederlandse wetenschappelijke artikel op het gebied van palliatieve zorg en levenseindezorg ging naar Cindy van den Berg-Verberkt voor haar publicatie ‘Effect of Sustained-Release Morphine for Refractory Breathlessness in Chronic Obstructive Pulmonary Disease on Health Status’. De Impact-prijs ging naar UMC Groningen dat in 2019 een verplaatsbare hospice-unit in gebruik heeft genomen.

Stichting Het Bezinningshuis heeft de Noorderlicht Prijs 2020 gewonnen. De Noorderlicht

Prijs wordt jaarlijks toegekend door de Stichting Als & Dan aan een individu of organisatie die met een inspirerend initiatief de kwaliteit van leven van ongeneeslijk zieken verbetert. “Het Bezinningshuis is onlangs gestart op een nieuwe locatie en biedt daar tevens mogelijkheden voor retraites en begeleiding aan. De verruiming van dit aanbod is een prijs waard”, constateerde de jury.

Ook voor anderen dan ongeneeslijk zieken, die worstelen met vragen rondom vergankelijkheid, (on)eindigheid en/of voltooid leven is er ruimte in het programma-aanbod van Het Bezinningshuis. Het aanbod wordt deels verzorgd door de initiatiefnemers van de Stichting – Robin en Hilda Zuidam – en deels door externe partijen. “Daarmee heeft de Stichting ook een waardevolle, verbindende functie”, stelde de jury vast.

Anders dan voorgaande jaren kon een vertegenwoordiger van de Stichting Als & Dan de prijs – in de vorm van een symbolische cheque à 1000 euro – niet uitreiken aan de winnaar tijdens het jaarlijkse Nationale Congres voor Hospicezorg. Vanwege de coronapandemie ging het congres dit jaar niet door. Als alternatief is de afbeelding van de cheque toegestuurd aan Robin en Hilda Zuidam.

Het geldbedrag dat aan de Noorderlicht Prijs 2020 is verbonden, gaan Robin en Hilda besteden aan de stoffering van twee gastenkamers.

NPO2 zond onlangs de documentaire ‘Loslaten in Liefde’ uit, over hospice De Liefde. De uitzending is nog terug te kijken via NPO Start.

In de documentaire volgt filmmaker Misha Beliën de dagelijkse praktijk van het op het boeddhisme geïnspireerde Hospice De Liefde. Hier wordt door de gasten, maar minstens zozeer door de medewerkers, onderzocht hoe het lijden van een naderende dood kan worden verzacht. Hoe een afscheid in kwetsbaarheid en openheid misschien een waardevolle ervaring kan zijn ondanks dat afscheid nemen altijd moeilijk en pijnlijk is. Hoe geef je dat een plek? Wat is dat lijden? En hoe kan dat wezenlijk verzacht worden? Hoe inspireert het boeddhisme daar middels een focus op gelijkmoedigheid bij? Maar bovenal: Hoe kunnen we loslaten in liefde?

Negen op de tien deelnemers aan een onderzoek van Patiëntenfederatie Nederland geeft aan wel eens over het levenseinde na te denken. Zij denken bijvoorbeeld aan het sterfproces (52 procent), de behandeling (50 procent), de wilsverklaring (48 procent) en de vooruitzichten (45 procent).

Dit blijkt uit een onderzoek waaraan 1667 mensen hebben deelgenomen. De meerderheid kwam uit het panel van de Patiëntenfederatie, de rest uit het panel van MantelzorgNL, de achterban van ouderenorganisatie KBO-PCOB of van social media. Van de deelnemers had 80 procent één of meer chronische aandoeningen.

Van de deelnemers die wel eens nadenken over het levenseinde, geeft 83 procent aan dat zij hier ook wel eens over praten. Meer dan de helft van hen (56 procent) doet dat met de kinderen, 51 procent met de eigen huisarts, 47 procent met de partner, 39 procent met vrienden en 32 procent met de familie.

Aan de deelnemers is tevens gevraagd op welk moment zij aan het levenseinde zijn gaan denken. De volgende momenten worden vooral genoemd: bij ziekte (van de deelnemer zelf of van iemand in de omgeving), bij het overlijden van iemand in de omgeving of vanwege het ouder worden.

In het onderzoek is ook gekeken naar de levenseindegesprekken die met de huisarts en/of de praktijkondersteuner zijn gevoerd. In totaal hebben 634 deelnemers hierover één of meer gesprekken met de huisarts gehad en 90 deelnemers met de praktijkondersteuner van de huisarts. Onder deze deelnemers zijn er 67 die met zowel huisarts als praktijkondersteuner gesprek(ken) hebben gevoerd. Opvallend is dat de meeste deelnemers zelf het initiatief voor hun gesprek met de huisarts namen (80 procent).

De helft van de deelnemers geeft aan dat er één gesprek met de huisarts is geweest, 44 procent had twee tot vijf gesprekken en 7 procent meer dan vijf gesprekken.

In Pallium 2020-5 is bij Team in beeld per abuis Evert Stel bij de foto genoemd. Dit had Ulco Proost moeten zijn.