In dit nummer tref je een interview met Everdien Gardner, coördinator van Centrum voor Levensvragen. Verder lees je wat muziek tijdens uitvaarten maar ook in de palliatieve fase kan doen voor de zieke en voor de nabestaanden. Er is een artikel over hoe instellingen hun eigen functioneren op het gebied van palliatieve zorg onderzoeken. Daarbij aansluitend een onderzoek over de tekortschietende kennis van palliatieve zorg binnen FACT-teams in de psychiatrie. Een nieuwe methode van gespreksvoering binnen de zorg met mensen met een verstandelijke handicap over hun wensen rond ziekte en overlijden wordt geïntroduceerd. En je kunt lezen over een onderzoek naar het bespreken van euthanasie binnen verpleeghuizen. Tot slot een artikel vanuit de christelijke organisatie NPV-Zorg een onderzoek naar hoe hun achterban in vergelijking met een steekproef uit de Nederlandse bevolking aankijkt tegen palliatieve zorg en euthanasie.
Sinds januari 2020 is internist-oncoloog Lia van Zuylen werkzaam als hoogleraar klinische palliatieve zorg in Amsterdam UMC. Ze bekleedt de Kuria-leerstoel en sprak op 17 december haar inaugurele rede uit, getiteld Oncologische en palliatieve zorg bij ongeneeslijke kanker: Samen één.
De vereniging Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ Nederland) is er op korte termijn in geslaagd een opvolger te benoemen van directeur Fleur Imming, die vorig jaar september stopte: Carla Aalderink is per 1 februari de nieuwe directeur.
Korte recensies van interessante boeken die onlangs zijn verschenen.
Hoewel de gemiddelde leeftijd van de teamleden anders doet vermoeden, is GVPZeist een nog piepjong team. Nauwelijks twee jaar geleden ging een zevental geestelijk verzorgers met diverse achtergronden van start bij het ondersteunen van Zeistenaren bij levensvragen in de palliatieve fase. De diversiteit maakt dat er voor cliënten ook echt iets te kiezen valt én dat er binnen het team nog heel wat te ontdekken is.
Door COVID komt er steeds meer problematische rouw aan het licht. Het ritueel van afscheid nemen is noodgedwongen veranderd. Wat doet dit met de nabestaanden? Vraagt het om specifieke nazorg? Drie deskundigen aan het woord over wat zij anders zien aan rouw.
Tijdens uitvaarten wordt vaak geluisterd naar muziek die herinneringen oproept. De klanken doen bijvoorbeeld denken aan dansavonden in verkeringstijd, aan vakanties met het hele gezin of aan de sfeer bij opa en oma thuis. Muziek helpt niet alleen een herinnering levend te houden maar kan rond het levenseinde herinneringen ook creëren. In mijn promotieonderzoek bestudeer ik hoe muziek bij uitvaarten zich verhoudt tot hoe we in Nederland met de dood omgaan.
Brengt een bewoner van een verpleeghuis als eerste euthanasie ter sprake of geldt hier vooral een informatieplicht van bijvoorbeeld een specialist ouderengeneeskunde? En ontstaat er een andere situatie als bij de intake blijkt dat de nieuwe bewoner een euthanasieverklaring heeft? Marjolein Rikmenspoel doet er onderzoek naar.
Met het instrument zelfevaluatie palliatieve zorg kunnen zorgorganisaties onderzoeken of hun palliatieve zorg op orde is. Vijftig zorgorganisaties hebben dat inmiddels gedaan. Wat gaat goed en wat kan beter?
Het is van belang de palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking zoveel mogelijk af te stemmen op hun wensen. Gezamenlijke besluitvorming is hierbij belangrijk. Mensen met een verstandelijke beperking betrekken bij gezamenlijke besluitvorming is echter niet eenvoudig. Daarom is het gesprekshulpmiddel SamenSpraak ontwikkeld.
Flexible Assertive Community-teams bieden ambulante behandeling aan mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, ook in de laatste levensfase. Over de kennis en de invulling van palliatieve zorg door deze teams was weinig bekend. Tijd voor onderzoek hiernaar.
Om actuele inzichten te krijgen in de kennis, opvattingen en ervaringen rond een diversiteit aan levenseindethema's, zette de christelijke organisatie NPV-Zorg voor het leven een vragenlijst uit onder zo'n 1900 Nederlanders. In dit artikel worden enkele opvallende resultaten behandeld.
Deze rubriek wordt verzorgd door de redactie van E-pal, een via e-mail verspreid kwartaalblad met samenvattingen van artikelen uit diverse periodieken over palliatieve zorg. Het is bestemd voor artsen, verpleegkundigen en andere hulpverleners in de palliatieve zorg.
Everdien Gardner had zich net voorgenomen om in de zomer van 2020 te stoppen met haar werk als coördinator van het Netwerk Palliatieve Zorg in de Gooi en Vechtstreek, toen ze voor de tweede keer kanker kreeg. Ten tijde van het interview loopt de behandeling volop: na een operatie zit ze nu in een chemotraject.
In de binnentuin van hospice Marianahof in Etten-Leur staat een tiental keramieken vogelfiguren op ijzeren standaarden genoeglijk bij elkaar. Voormalig verpleegkundige Anja Boot maakte de vogelvrouwen in 2018, toen ze nog in het hospice werkzaam was. Nu is ze hoofdzakelijk actief als kunstenaar, maar ze bezoekt Marianahof nog regelmatig.
