We weten het allemaal: palliatieve zorg gaat per definitie over interdisciplinaire zorg. We hebben oog voor lichamelijke en psychosociale problemen, voor zingeving en spiritualiteit. Als zorgverlener ben je specialist ten aanzien van je eigen expertise, en hoor je generalist te zijn op andere gebieden. En weet je wanneer je moet doorverwijzen.
Everlien de Graaf is senior onderzoeker bij UMC Utrecht en promoveerde onlangs op onderzoek naar de hospicezorg in Nederland, met speciale aandacht voor symptoomlijden en welbevinden.
Hospicebewoners die zelf hun bed niet meer kunnen uitkomen, kunnen toch samen met een naaste op pad naar hun voorkeursplek: dat is de winst die de inzet van een Vuzix-bril kan bereiken. Een Vuzix-bril transporteert de beelden die de naaste met de bril ziet naar de tablet of smartphone van de hospicebewoner. ‘Zender’ en ‘ontvanger’ kunnen live met elkaar communiceren, zodat ze ook samen in gesprek kunnen gaan over dat wat gezien wordt.
Frederiek Weeda is redacteur van NRC en verloor enkele jaren geleden haar man aan de gevolgen van darmkanker. Hij wilde thuis sterven, en ze misten in die tijd – schrijft Weeda – informatie die dat makkelijker mogelijk had gemaakt. Over haar ervaringen schreef ze enkele artikelen in de krant. De artikelen zijn nu gebundeld in ‘Draai niet om de dood heen.
Hospice Lotus, gelegen op het parkachtige terrein van Landgoed Zandhove aan de zuidrand van Zwolle, maakt deel uit van Zorgspectrum Het Zand. Zorg voor de noden van de gasten gaat er hand in hand met zorg voor de behoeften van het team. Zo wordt ‘de zachte kracht’ van het hospice ten volle benut.
Humor is een officiële verpleegkundige interventie. Maar tijdens de verpleegkundige opleiding wordt niet uitgebreid stilgestaan bij de mogelijkheden en wenselijkheid humor toe te passen in het werk. Op de werkvloer is de aandacht voor humor ook minimaal. Er wordt wel veel gelachen, maar het bewust toepassen van humorinterventies − en met elkaar de mogelijkheden hiervan bespreken − gebeurt zelden. Humor komt als onderwerp alleen aan de orde naar aanleiding van een al dan niet geslaagde grap met patiënten. Een keer praten over de afdelingsvisie is er niet bij. En dat is jammer, want er valt veel te winnen met humor. Voor de patiënt en voor de zorgverlener zélf.
Artsen die in 2017 de Kaderopleiding Palliatieve Zorg volgden, schreven allen een kort verhaal over een palliatieve zorgervaring. Pallium publiceert een selectie daarvan. In dit nummer een bijdrage van Marjolein Steen.
Wat is de rol van een palliatief team in een ziekenhuis. Alleen adviserend? Of misschien ook wel uitvoerend? Tot hoever gaat de ‘bemoeienis’ van een palliatief team bij individuele consultvragen? Pallium vroeg het drie deskundigen.
Bureau MORBidee publiceerde in het voorjaar een whitepaper over Levenseindegesprekken. Onderdeel daarvan is de Flowchart Communicatie Palliatieve Zorg. Het geeft antwoord op de vraag wanneer zorgverleners er verstandig aan doen om het gesprek met patiënten en/of ouderen aan te gaan over palliatieve zorg.
De verpleegkundig specialist heeft grote meerwaarde voor het hospice, zo betogen verpleegkundig specialist Margriet Wieles en VUmc-anesthesioloog Bregje Huisman, beiden werkzaam in Hospice Kuria in Amsterdam. De verpleegkundig specialist speelt een belangrijke rol in de zorg voor de bewoners en bevordert onderwijs en onderzoek. Wieles en Huisman zetten de meerwaarde van de verpleegkundig specialist in het hospice uiteen.
Rituelen zijn van alle dag en van alle tijd, ook van alle culturen en van alle mensen. Rituelen zorgen van oudsher voor verbondenheid. Bij markeerpunten in het leven kunnen rituelen zorgen voor troost, acceptatie en overgave.
Palliatieve zorg heeft zich ontwikkeld als zorg voor mensen met kanker. Reden waarom het aanbieden van deze zorg bij andere levensbedreigende aandoeningen nog allerminst vanzelfsprekend is. Zoals voor mensen met de longziekte COPD.
Deze rubriek wordt verzorgd door de redactie van E-pal, een via e-mail verspreid kwartaalblad met samenvattingen van artikelen uit diverse periodieken over palliatieve zorg.
Yvonne Engels is associate professor timely palliative care bij het Radboudumc in Nijmegen. Als universitair hoofddocent en onderzoeker is ze al twaalf jaar dagelijks met palliatieve zorg in de weer. “Probleem bij het onderzoek naar advance care planning is dat iedere onderzoeksgroep zonder voorkennis van start gaat, waarbij de kans aanwezig is dat er wielen opnieuw worden uitgevonden.”
In of rondom hospices zijn vaak kunstwerken geplaatst. Wat voor kunst is dat en waarom is hiervoor gekozen? In de rubriek ‘In het Zicht’ laten we steeds zo’n kunstwerk zien, met een toelichting erbij.
