Als een rode draad loopt communicatie door dit nummer. Hoe sluit je bijvoorbeeld aan bij kinderen: het artikel van Annette Heikamp-Binnenkamp en Evelien Westerink-Pleiter geeft goede en praktische handvatten voor de begeleiding van (klein)kinderen die in het hospice op bezoek komen.
In het artikel van Christiaan Rhodius laat hij zien hoe hij heeft ervaren dat de patiënt een leermeester kan zijn op het vlak van communicatie; een mooi pleidooi om hierbij stil te staan. Het artikel van Iris Kluin en Judith de Lange bespreekt een interessant en onderbelicht onderwerp; hoe communiceer je met mensen met een meervoudige beperking om hun wensen en behoeften te kennen rondom het levenseinde. En last but not least: een heel mooi artikel van dr. Corine Nierop-van Balen et al. over het belang van hoop voor oncologische patiënten. Het is essentieel voor hulpverleners om hiervan bewust te zijn en daar hun stijl van communiceren op aan te passen. Veel leesplezier!
Duidelijke en heldere communicatie, die aansluit bij degene die je voor je hebt, is misschien wel de belangrijkste competentie in de palliatieve zorg. Helaas wordt dit nog vaak door patiënten en naasten ervaren als ontoereikend.
Klinisch epidemioloog en onderzoeker Adinda Mieras (Amsterdam UMC, locatie VUmc) verdedigde op 10 mei 2021 haar proefschrift over behandeling van patiënten met gemetastaseerde longkanker.
Levenseindegesprekken tussen artsen en (ernstig zieke) patiënten moeten vaker en eerder gevoerd worden. Dat is de conclusie die VVD-Kamerlid Ockje Tellegen trekt uit een Zoombijeenkomst met tientallen huisartsen, medisch specialisten en verpleegkundigen over dergelijke gesprekken.
In Groningen levert een klein team van Allerzorg palliatief-terminale zorg bij de mensen thuis, in vrijwel de hele provincie. Dat vraagt nogal wat van de inzet en zelfstandigheid van de teamleden, maar er staat ook een grote mate van vrijheid tegenover.
Hoe gaan we om met kinderen die in een hospice op bezoek komen? Het is lastig de juiste houding naar hen aan te nemen, vinden hospicemedewerkers. Twee verpleegkundigen zochten uit welke ondersteuningsbehoeften bezoekende kinderen hebben en hoe daaraan te voldoen is.
Artsen die in 2020/2021 de Kaderopleiding Palliatieve Zorg volgden, kregen onder meer als opdracht een kort verhaal over een palliatieve zorgervaring te schrijven. Pallium publiceert een selectie daarvan. In dit nummer een bijdrage van huisarts Brechtje Lemaire.
Hoe kunnen hospices hun herdenkingsdiensten vervangen nu corona deze onmogelijk maakt? In het Rotterdamse Laurens Candenza is een alternatief gevonden.
Sterven is geen alledaags gespreksonderwerp. Hospicearts Christiaan Rhodius wil daar verandering in brengen door zijn lessen over palliatieve zorg aan geneeskundestudenten.
Minister Hugo de Jonge stelt voor de komende vijf jaar 38,6 miljoen euro ter beschikking voor een tweede ronde van het onderzoeksprogramma Palliantie. Waar zou jij dat aan uitgeven? Aan Palliantie? Of eerder aan landelijke campagnes of versneld bijscholen van professionals? Drie deskundigen laten hun licht over de bijna 40 miljoen euro schijnen.
Het levenseinde, we krijgen er allemaal mee te maken. Maar wat als praten over het levenseinde lastig is, zoals bij cliënten met een ernstige meervoudige beperking? Studenten bedachten een gesprekshulpmiddel om zorgprofessionals te ondersteunen bij het aangaan van het levenseindegesprek en het inventariseren van de wensen en behoeften van deze groep.
Hoop is heel belangrijk voor mensen met kanker in de palliatieve fase van hun ziekte. Palliatieve patiënten geven de hoop op een lang(er) leven meestal niet op. In tegenstelling tot wat sommige hulpverleners verwachten, buigen patiënten hun hoop meestal niet om naar meer realistische doelen.
Deze rubriek wordt verzorgd door de redactie van E-pal, een via e-mail verspreid kwartaalblad met samenvattingen van artikelen uit diverse periodieken over palliatieve zorg. Het is bestemd voor artsen, verpleegkundigen en andere hulpverleners in de palliatieve zorg.
Marijke van Daelen is huisarts in Blaricum, consulent palliatieve zorg en coördinator van de kaderopleiding Palliatieve zorg. Ook is ze bestuurslid van Stichting PaTz (PalliatieveThuiszorg) en PalHag (Palliatieve Zorg Huisartsen Advies Groep). "De financiering van de transmurale palliatieve zorg is al vele jaren een pijnpunt."
In of rondom hospices zijn vaak kunstwerken geplaatst. Wat voor kunst is dat en waarom is hiervoor gekozen? In de rubriek 'In het zicht' laten we steeds zo'n kunstwerk zien, met een toelichting erbij. Deze keer gaan we naar Hospice Lotus in Zwolle.
