- In dit nummer een interview met Els Roelofs, kaderhuisarts en consulent palliatieve zorg.
- Het onderwijslandschap van palliatieve zorg
- Hoe voer je rituelen in de laatste levensfase goed uit?
- Onderzoek naar de waarde van religie en familie voor migranten
Deze uitgave van Pallium gaat onder meer over waardevolle momenten in de palliatieve zorg en kwaliteit van leven, waarbij de prioriteiten bij iedereen anders kunnen liggen.
Erica Witkamp (55), hoofddocent Verpleegkunde aan Hogeschool Rotterdam en onderzoeker in het Erasmus MC, heeft samen met veertien andere onderzoekers op het muziek- en cultuurfestival Lowlands het project De Dooie Hoek uitgevoerd.
Eind oktober start de 10e Kaderopleiding palliatieve zorg. De Kaderopleiding, gelieerd aan het AMC, Gerion en het Nederlands Huisartsen Genootschap, is een intensieve opleiding waarbij 42 deelnemers gedurende twee jaar niet alleen hun kennis over palliatieve zorg vergroten, maar vooral ook kadercompetenties ontwikkelen. "Je ziet deelnemers dingen doen waarvan ze van tevoren dachten dat ze die niet zouden kunnen."
Rituelen in de laatste levensfase zijn van groot belang. Maar hoe voer je die op goede wijze uit? Erik Olsman en Marie-José Gijsberts staan in dit artikel stil bij die vraag.
Artsen die in 2018/2019 de Kaderopleiding Palliatieve Zorg volgden, schreven allen een kort verhaal over een palliatieve zorgervaring. Pallium publiceert een selectie daarvan. In dit nummer een bijdrage van Thecla van Dun.
De overheid heeft recent een onlinecampagne gelanceerd over palliatieve zorg en praten over de dood. Pallium vroeg drie experts uit het veld hoe zij tegen deze campagne aankijken. Zijn ze er blij mee? En worden de juiste accenten gelegd?
Bij Hospice De Populier in Bakel bestaat een bijzonder ritueel. Nadat een gast is overleden, schrijft één van de verpleegkundigen/verzorgenden een korte tekst over de overledene. 'Het Moment' wordt het genoemd. Verpleegkundige Lenette IJzermans toont enkele geanonimiseerde teksten, en geeft inzage in de werkwijze.
Structurele inbedding van palliatieve zorg in diverse opleidingen voor artsen en verpleegkundigen is het doel van het programma Onderwijs en Opleiden Palliatieve zorg: O2PZ. Auteurs Ingrid van Zuilekom, Jojanneke Thiesen en Marijke Dericks-Issing schetsen een beeld van de stand van zaken.
In de Coalitie Van Betekenis tot het Einde zijn acht organisaties verenigd die burgers willen stimuleren tijdig in gesprek te gaan over de laatste levensfase. In dit artikel toont de Coalitie enkele initiatieven die de afgelopen jaren zijn ontplooid. De kracht van persoonlijke verhalen (in al zijn verscheidenheid) én het geven van informatie zijn daarbij belangrijke fundamenten.
Waardigheid is een belangrijk thema binnen de palliatieve zorg en wordt vaak verbonden aan waarden als respect voor anderen en het behoud van privacy, autonomie en controle. Maar geldt deze opvatting van waardigheid voor iedereen? Om deze vraag te beantwoorden, hebben we interviews gehouden met patiënten en naasten met een Turkse, Marokkaanse en Surinaamse achtergrond.
Deze rubriek wordt verzorgd door de redactie van E-pal, een via e-mail verspreid kwartaalblad met samenvattingen van artikelen uit diverse periodieken over palliatieve zorg. Het is bestemd voor artsen, verpleegkundigen en andere hulpverleners in de palliatieve zorg.
'Palliatieve zorg' vult voor huisarts Els Roelofs meer dan de helft van haar werkweek. Dat gebeurt via tal van functies. Zo is ze onder meer consulent palliatieve zorg in zowel het Palliatief Advies Team van het LUMC als in het regionale consultatieteam Hollands Midden, zit ze in twee PaTz-teams en geeft ze les over palliatieve zorg aan huisartsen-in-opleiding, aios'en en apothekersassistenten.
In of rondom hospices zijn vaak kunstwerken geplaatst. Wat voor kunst is dat en waarom is hiervoor gekozen? In de rubriek 'In het Zicht' laten we steeds zo'n kunstwerk zien, met een toelichting erbij.
